Χαρακτηριστικά των Δυσκολιών Μνήμης και Ανάκλησης που Επιδρούν στη Μάθηση και στη Διδασκαλία

Βραχυπρόθεσμη Μνήμη
Η βραχυπρόθεσμη μνήμη αναφέρεται στην ικανότητα συγκράτησης πληροφοριών για ένα περιορισμένο χρονικό διάστημα, πληροφοριών, όπως οπτικές εικόνες(π.χ. ένα σχήμα ή ένα πρόσωπο) και ή φωνολογικές ή ακουστικές πληροφορίες(π.χ. ένα νούμερο τηλεφώνου ή μια πρόταση).

Η πληροφορία συγκρατείται στη μνήμη για μερικά δευτερόλεπτα. Σε περίπτωση που η πληροφορία πρέπει να συγκρατηθεί για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, τότε μπορεί να χρησιμοποιηθεί ένα σύστημα επαναλήψεων (π.χ. επανάληψη ενός τηλεφωνικού αριθμού, έτσι ώστε να το θυμόμαστε).

Αν κάποια από αυτές τις ικανότητες δεν λειτουργήσει, τότε οδηγούμαστε σε συγκεκριμένα προβλήματα βραχυπρόθεσμης μνήμης. Ωστόσο, διάφορα προβλήματα, τα οποία θεωρούνται ότι οφείλονται σε αδύνατη μνήμη, μπορεί να οφείλονται σε άλλα αίτια, όπως για παράδειγμα, την απροσεξία, τις γλωσσικές δυσκολίες γενικότερα προβλήματα μάθησης. Για αυτό το λόγο, μια νεύρο-ψυχολογική αξιολόγηση κρίνεται απαραίτητη, έτσι ώστε να αναγνωρίσουμε την τυχόν μνημονική διαταραχή και να αποκλείσουμε άλλες πιθανές αιτίες της προβληματικής συμπεριφοράς.

Οι μαθητές με διαταραχές στη βραχυπρόθεσμη μνήμη, αντιμετωπίζουν προβλήματα σε διάφορους τομείς, συμπεριλαμβανομένων και των εξής:
•Γλωσσικές και προφορικές δυσκολίες (συμπεριλαμβανομένων και αδυναμιών στην παραγωγή του λόγου και στην απόκτηση της γλώσσας).

•Ανάκληση οδηγιών και εκμάθηση κοινών συνεχειών, όπως οδηγίες, εργασίες και προθεσμίες.

•Δυσκολίες οπτικής εκμάθησης (συμπεριλαμβανομένων και εκμάθησης αριθμών και γραμμάτων, προσανατολισμού σε νέα περιβάλλοντα και διαχείρισης οπτικών πληροφοριών, όπως σχήματα, χρώματα και χώρους).

•Διαχείριση σύνθετων προβλημάτων-επίλυση εργασιών με νοητική αριθμητική).

Μακροπρόθεσμη Μνήμη

Η μακροπρόθεσμη μνήμη αναφέρεται στην ικανότητα ενός ατόμου να συγκρατεί πληροφορίες για ένα χρονικό διάστημα, που κυμαίνεται από λεπτά ή ώρες, μέχρι μήνες ή χρόνια. Επικρατεί μεγάλη θεωρητική συζήτηση, σχετικά με το ποιοι τύποι επεξεργασίας της μακροπρόθεσμης μνήμης, είναι δυνατοί στον άνθρωπο. Μια κοινά αποδεκτή άποψη της μακροπρόθεσμης μνήμης, είναι η διαφορά ανάμεσα στην αποθήκευση επεισοδιακών και σημασιολογικών πληροφοριών. Η επεισοδιακή μνήμη αναφέρεται στην ανάμνηση γεγονότων ή επεισοδίων, τα οποία συμπεριλαμβάνουν και τις συμφραζόμενες λεπτομέρειες των εμπειριών μάθησης, όπως την ικανότητα ανάμνησης του τι συνέβη το πρωί ή τι συνέβη σε μια συγκεκριμένη ημερομηνία. Σημασιολογική μνήμη είναι η ικανότητα ανάμνησης πληροφοριών που αναφέρονται σε πραγματικά γεγονότα, τα οποία δεν συμπεριλαμβάνουν τις συμφραζόμενες λεπτομέρειες του γεγονότος μάθησης, επί παραδείγματι, ένας μαθητής μπορεί να γνωρίζει ότι η πρωτεύουσα της Γαλλίας είναι το Παρίσι , αλλά δεν μπορεί να θυμηθεί το πραγματικό γεγονός, δηλαδή πότε άκουσε για πρώτη φορά αυτή την πληροφορία.
Οι μαθητές που αντιμετωπίζουν αδυναμίες στην επεισοδιακή μνήμη, επιδεικνύουν συγκεκριμένα πρότυπα/ σχέδια συμπεριφοράς, μάθησης και κοινωνικών δυσκολιών, όπως:
•Χάνονται εύκολα.

•Επανάληψη πραγμάτων που έχουν ήδη κάνει, καθώς δεν μπορούν να θυμηθούν ότι τα έκαναν την πρώτη φορά.

•Όταν ερωτηθούν για τις καθημερινές τους εμπειρίες, θεωρούν δύσκολο να παρουσιάσουν συγκεκριμένες λεπτομέρειες ή να περιγράψουν κάποια γεγονότα.

•Παρουσιάζονται κοινωνικά επιφυλακτικοί, καθώς αδυνατούν να θυμηθούν κάποια γεγονότα.
Οι μαθητές με δυσκολίες στη σημασιολογική μνήμη αντιμετωπίζουν πιο διεισδυτικά προβλήματα, όσον αφορά την εκμάθηση των πραγματικών περιεχομένων των πανεπιστημιακών ωρολογίων προγραμμάτων.

Ακουστική Διαδοχική Μνήμη

Οι μαθητές με ιστορικό αργής εμφάνισης λόγου, κατά την νηπιακή ηλικία, και δυσκολίες στον τομέα της γλώσσας και του λόγου, συνήθως εισέρχονται στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση με επαρκή επίπεδα λόγου και κατανόησης, αλλά με υπολειμματικά προβλήματα, τα οποία μόνο οι ίδιοι οι μαθητές, οι γονείς τους και οι εκπαιδευτικοί μπορούν να ανιχνεύσουν. Δεν είναι ασυνήθιστο οι δυσκολίες στη γραφή και στην ανάγνωση να επιμένουν, τόσο μαζί με τα προβλήματα στο λόγο, όσο και με τις γενικές δυσκολίες στη μνήμη και στην ανάκληση.
Σε αυτό το στάδιο, η επέκταση της μνήμης είναι απίθανο να βελτιωθεί σημαντικά. Στην περίπτωση όμως που ο μαθητής και το περιβάλλον του μαθητή κατανοούν το πρόβλημα και επιχειρούν να δουλέψουν για την αντιμετώπισή του, μπορούν να ελαχιστοποιήσουν τις επιδράσεις μιας φτωχής μνήμης στα μαθήματα και στην καθημερινή ζωή του μαθητή.

Στρατηγικές Διδασκαλίας
Οι στρατηγικές αυτές αποτελούν προτάσεις για την ενσωμάτωση των σπουδαστών με δυσκολίες μνήμης και ανάκλησης πληροφοριών. Ο παρακάτω κατάλογος δε θα πρέπει να θεωρείται πλήρης και είναι σημαντικό να θυμόμαστε πως όλοι οι σπουδαστές αποτελούν μοναδικές οντότητες και ότι οι στρατηγικές που είναι αποτελεσματικές με έναν σπουδαστή δεν είναι απαραίτητα αποτελεσματικές με κάποιον άλλο. Σ’ αυτό το σημείο θα ήταν χρήσιμη η επικοινωνία με τον καθηγητή Ειδικής Αγωγής του ιδρύματός σας για την άντληση περαιτέρω πληροφοριών.

· Κάντε επανάληψη των λεγόμενών σας και ζητήστε επανάληψη των οδηγιών, έτσι ώστε να διαπιστώσετε αν οι μαθητές σας έχουν κατανοήσει το μάθημα. Αυτή η πρακτική αποτελεί καλό δείκτη του μεγέθους των πληροφοριών, που ένας μαθητής μπορεί να συγκρατήσει στιγμιαία.
· Ελαχιστοποιήστε τον αριθμό των σημαντικών σημείων του μαθήματος που πρέπει να θυμάται ένας μαθητής, αριθμήστε καθαρά τα αντικείμενα και αποφύγετε τη χρήση οποιασδήποτε γλώσσας, η οποία μπορεί να επιφέρει σύγχυση στα θέματα του μαθήματος.
· Συνεργαστείτε με τους μαθητές στην εύρεση μνημονικών στρατηγικών, οι οποίες είναι αποτελεσματικές για αυτούς (π.χ. οπτικά στοιχεία).
· Μάθηση με μικρά βήματα (όχι α β γ δ ε ζ, αλλά α β, γ δ, ε ζ).
· Ενθάρρυνση των μαθητών να χρησιμοποιούν κάρτες με υποδείξεις των βημάτων που θα ακολουθήσουν, για παράδειγμα, όταν παρουσιάζουν μια εργασία.
· Παροχή οδηγιών βήμα προς βήμα.
· Παροχή απλών, λογικών συνδέσμων με τη χρήση διαφορετικών χρωμάτων, διαγραμμάτων και γνωστών συμβόλων, όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
· Προσφέρετε στους μαθητές τεχνικές μνήμης, όπως μνημονικές τεχνικές( μια οπτική προσέγγιση μάθησης), χάρτες του μυαλού, στρατηγικές ακρόασης και πρακτική εξάσκηση.
· Ενθαρρύνετε τους μαθητές να ανακαλύψουν τις προσωπικές στρατηγικές τους και να γίνουν ανεξάρτητοι, όσον αφορά τη μάθησή τους.
· Σκεφτείτε ότι είναι ευκολότερο να θυμόμαστε καταστάσεις και αντικείμενα, όταν συντρέχουν προσωπικά κίνητρα. Αυτό αποτελεί φυσιολογική λειτουργία της μνήμης, η οποία διασφαλίζει το γεγονός ότι οι προσωπικές προτεραιότητες απαιτούν ελάχιστη προσπάθεια.
· Δώστε έμφαση στη μακροπρόθεσμη μάθηση, έτσι ώστε να εισάγεται τη μάθηση στη μακροπρόθεσμη μνήμη.

Γνωστικά αντικείμενα που συνδέονται με Δυσκολίες Μνήμης και Ανάκλησης Πληροφοριών

•Αγγλικά
•Γεωγραφία
•Μαθηματικά, Στατιστική και Επιχειρησιακή Έρευνα
•Πληροφορική
•Προσχολική Ηλικία
•Φιλοξενία, Αναψυχή, Σπορ και Τουρισμός

gr.scips.eu, www.kxghellas.gr