Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές λόγου, φωνής ομιλίας και μάσησης – κατάποσης σε παιδιά και ενήλικες, όποια κι αν είναι η αιτία αυτών των διαταραχών (νευρολογική, εξελικτική ή λειτουργική). Αποσκοπεί στην ανάπτυξη της εξωλεκτικής και λεκτικής επικοινωνίας, την καθαρότητα της ομιλίας και της φωνής και στην παραγωγή λόγου των βαρήκοων.

Οι διαταραχές λόγου και ομιλίας σε παιδιά δημιουργούν δυσκολίες στην επικοινωνία τους με τους άλλους ανθρώπους, με αποτέλεσμα συχνά να εμποδίζεται η κοινωνικοποίησή τους. Επιπλέον, μία διαταραχή λόγου μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αυτοεκτίμηση του παιδιού.

Προκειμένου, λοιπόν, να αντιμετωπιστεί έγκαιρα η διαταραχή και να μην υιοθετήσει το παιδί χαμηλό αυτοαίσθημα, είναι σημαντικό οι γονείς και γενικότερα το περιβάλλον του παιδιού να μπορούν να αναγνωρίσουν τις συμπεριφορές που παραπέμπουν σε διαταραχή λόγου ή ομιλίας και να ξέρουν πότε πρέπει να απευθυνθούν σε κάποιον ειδικό.

Το κάθε παιδί έχει τους δικούς του ρυθμούς ανάπτυξης. Υπάρχουν ωστόσο κάποιες δεξιότητες που καλό θα είναι να κατακτώνται σύμφωνα με την εκάστοτε ηλικία ή τουλάχιστον να μην υπάρχει μεγάλη απόκλιση από την «τυπική» ανάπτυξη.

Στην ηλικία των 3 έως 4 ετών θα πρέπει να παρατηρούμε αν το παιδί μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις με το «ποιος» και το «τι». Έχει δυσκολία να σχηματίσει απλές προτάσεις. Εκφράζεται με πολύ λίγες λέξεις ή δεν έχει αρχίσει να μιλάει ακόμα. Η ομιλία του δεν γίνεται κατανοητή από ανθρώπους του ευρύτερου κοινωνικού περιβάλλοντος. Έχει δυσκολία να εκτελέσει απλές προφορικές εντολές χωρίς τη βοήθεια κινήσεων των χεριών (π.χ. δείχνοντας το αντικείμενο που ζητάμε). Χάνει εύκολα το ενδιαφέρον του στο παιχνίδι και περιορίζεται στην επανάληψη των ίδιων ρουτινών (π.χ. βάζει στη σειρά αυτοκινητάκια χωρίς να τα παίζει). Δεν ανταποκρίνεται όταν κάποιος το φωνάζει ή το ρωτάει κάτι. Επαναλαμβάνει τι λένε οι άλλοι αντί να απαντά και παρουσιάζει επαναλήψεις ήχων, συλλαβών, λέξεων, παύσεις και διακοπές στη ροή. Έχει δυσκολίες στο φαγητό, δεν τρώει κάποιες τροφές ή τις τρώει μόνο σύμφωνα από κάποιες προϋποθέσεις, δυσκολεύεται στη μάσηση ή στην κατάποση στερεών ή υγρών.

Στην ηλικία των 4 έως 5 ετών καλό θα είναι να προσέχουμε εάν το παιδί μας δεν μπορεί να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις με το «τι», «πού» και το «γιατί», εκφράζεται με περιορισμένο αριθμό λέξεων και έχει δυσκολία να ονομάσει καθημερινά αντικείμενα, ζώα, φαγητά, κ.τ.λ. Η ομιλία του γίνεται δύσκολα κατανοητή από τους γονείς ή συγγενείς, συνομήλικους και την πλειοψηφία των αγνώστων λόγω δυσκολίας στην άρθρωση. Δυσκολεύεται να μεταφέρει τα νέα του ή να περιγράψει κάποιο γεγονός. Έχει δυσκολία να καταλάβει τους ενήλικες όταν του μιλάνε και να εκτελέσει προφορικές εντολές με τουλάχιστον 2 μέρη (π.χ. Πήγαινε στο δωμάτιο. Φέρε μου την μπλούζα σου). Αν κάνει πολλά γραμματικά λάθη (π.χ. παραλείπει άρθρα, δεν σχηματίζει χρόνους ρημάτων, δεν χρησιμοποιεί αντωνυμίες, δεν σχηματίζει πληθυντικούς ουσιαστικών).

Σχηματίζει προτάσεις με μπερδεμένη σειρά των λέξεων και δεν γίνεται εύκολα κατανοητό. Δεν μπορεί να παρακολουθήσει μία σύντομη ιστορία με 2 ή 3 γραμμές και να απαντήσει σε απλές ερωτήσεις σχετικά με αυτό που άκουσε. Παρουσιάζει επαναλήψεις ήχων, συλλαβών, λέξεων, παύσεις και διακοπές στη ροή. Έχει δυσκολίες στο φαγητό, δεν τρώει κάποιες τροφές ή τις τρώει μόνο σύμφωνα από κάποιες προϋποθέσεις, δυσκολεύεται στη μάσηση ή στην κατάποση στερεών ή υγρών.

Στην ηλικία των 5 ετών και πάνω θα πρέπει να παρατηρούμε αν το παιδί μας μιλάει με προτάσεις 3-4 λέξεων για γεγονότα του παρόντος, δυσκολεύεται να απαντήσει σε ερωτήσεις για το χθες ή το αύριο. Δεν μπορεί να απαντήσει σε ερωτήσεις με το «πώς». Μιλάει πολύ, αλλά τα σχόλιά του μπορεί να μην είναι σχετικά με το θέμα. Έχει δυσκολία να κάτσει και να ακούσει μια ιστορία ή περισσότερες από 4-5 προτάσεις χωρίς να αποσυντονιστεί ή να χάσει το ενδιαφέρον του. Δεν μπορεί να δώσει τη σημασία/ ορισμό/ περιγραφή κοινών λέξεων. Δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει επίθετα για να προσδιορίσει αντικείμενα. Παρουσιάζει πολλαπλά λάθη στην άρθρωση ή σε ήχους στον αυθόρμητο λόγο. Συνομήλικοι, γονείς και δάσκαλοι μπορεί να έχουν δυσκολία να το καταλάβουν. Εμφανίζει απόγνωση ή απογοήτευση όταν προσπαθεί να επικοινωνήσει. Παραλείπει λέξεις σε προτάσεις όταν μιλάει. παρουσιάζει επαναλήψεις ήχων, συλλαβών, λέξεων, παύσεις και διακοπές στη ροή. έχει δυσκολίες στο φαγητό, δεν τρώει κάποιες τροφές ή τις τρώει μόνο σύμφωνα από κάποιες προϋποθέσεις, δυσκολεύεται στη μάσηση ή στην κατάποση στερεών ή υγρών.

Σε περίπτωση λοιπόν που παρατηρήσετε κάποια από τις παραπάνω συμπεριφορές καλό και χρήσιμο θα ήταν να επισκεφτείτε ένα λογοθεραπευτή για να αξιολογήσει και να εκτιμήσει εάν υπάρχει πράγματι κάποια δυσκολία που χρήζει άμεση παρέμβαση. Ορισμένες φορές η ανησυχία των γονέων είναι μεγαλύτερη από τη δυσκολία του παιδιού ή απλά μετά την αξιολόγηση ο ειδικός μπορεί να εκτιμήσει πως μπορεί να δοθεί κάποιος χρόνος στο παιδί και να δώσει κάποιες συμβουλές και οδηγίες στους γονείς για να το βοηθήσουν. Σε κάθε περίπτωση όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως Έγκαιρη διάγνωση σημαίνει καλύτερη πρόγνωση και αποτελεσματικότερη θεραπεία.

Καπιώτου Αναστασία Λογοθεραπεύτρια

infokids.gr, kxghellas.gr