ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ

Η περίπτωση της ένταξης αραβόφωνων παιδιών σε Γυμνάσια και Λύκεια Λάρνακας

ΤΗΣ ΧΡΙΣΤΙΝΑΣ ΚΥΡΙΑΚΙΔΟΥ
Περισσότεροι από 4.500 μαθητές που φοιτούν στα δημόσια σχολεία της Μέσης Εκπαίδευσης κατάγονται από άλλες χώρες. Αυτό σημαίνει ότι κατ' αναλογία, σε σύγκριση με τον συνολικό μαθητικό πληθυσμό, ένας στους δέκα ενοίκους των Γυμνασίων και Λυκείων δεν είναι Κύπριος.

Οι μισοί περίπου προέρχονται από κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι υπόλοιποι από όλα τα πλάτη και μήκη της γης, από τις ΗΠΑ μέχρι την Αυστραλία και από την Αφρική μέχρι τις Φιλιππίνες. Σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του Υπουργείου Παιδείας, ένα σημαντικό ποσοστό των αλλόγλωσσων μαθητών από τρίτες χώρες, είναι αραβόφωνοι. Μάλιστα, πολλά από αυτά τα παιδιά που έφτασαν στην Κύπρο, άρχισαν να φοιτούν ομαδικά σε σχολεία της Λάρνακας.

Μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα εργασία με θέμα «Καλές πρακτικές για την ένταξη αραβόφωνων μαθητών σε σχολεία της Λάρνακας» ετοίμασαν από κοινού, ο καθηγητής Συμβουλευτικής Ευαγόρας Παπαγιάννης και η καθηγήτρια Συμβουλευτικής Ελένη Παπαγιάννη. Όπως εξηγούν, το φαινόμενο της μετακίνησης μεγάλου αριθμού προσφύγων από το Ιράκ προς την πόλη της Λάρνακας εμφανίστηκε πριν από τέσσερα χρόνια. Η πλειονότητα αυτών των προσφύγων ήταν αιτητές ασύλου με καταγωγή από την Παλαιστίνη, πολυμελείς οικογένειες με μικρά παιδιά που κουβαλούσαν ένα σωρό προβλήματα. Έτσι, σύμφωνα με τους δυο λειτουργούς της ΣΕΑ, τον Σεπτέμβρη του 2007 η ομοιογενής εικόνα των σχολείων της Λάρνακας έδωσε τη θέση της σε μια ξαφνική ανομοιογένεια. Στα Γυμνάσια και Λύκεια εμφανίστηκαν μαθήτριες με την παραδοσιακή ισλαμική μαντίλα, παιδιά που δεν γνώριζαν ούτε λέξη ελληνικά ή αγγλικά, μαθητές που δεν μπορούσαν να επικοινωνήσουν με κανέναν τρόπο στο σχολικό περιβάλλον. Σε αυτούς τους μαθητές δόθηκε η ταυτότητα του «ακροατή», ένας όρος που όπως τονίζουν οι καθηγητές Συμβουλευτικής, είναι παρερμηνευμένος. Στην παρουσίασή τους επισημαίνουν πως ως αποτέλεσμα της πιο πάνω κατάστασης, το σχολείο βρέθηκε αντιμέτωπο με σοβαρές δυσκολίες: έπρεπε να αναγνωρίσει την ιδιαιτερότητα της συγκεκριμένης μειονότητας και να τους στηρίξει με τα λιγοστά μέσα που διέθετε, με απώτερο σκοπό την ομαλή ένταξη. Είχε, όμως, άλλο ένα στοίχημα να κερδίσει: να καλλιεργήσει την αποδοχή των αραβόφωνων μαθητών από τους γηγενείς συμμαθητές τους και συγχρόνως, να αντιμετωπίσει όλα τα αρνητικά συναισθήματα μέσα στον χώρο του σχολείου. Χωρίς περιστροφές, οι δυο λειτουργοί υποδεικνύουν πως η έλευση μεγάλου αριθμού Παλαιστινίων, «δημιούργησε μικτά και ίσως αρνητικά συναισθήματα σε μαθητές, καθηγητές, γονείς» όπως ξενοφοβία, καχυποψία, ανασφάλεια, θυμός και αγανάκτηση.
Ως εκ τούτου, κρίθηκε αναγκαίος ο καταρτισμός ενός σχεδίου δράσης, το οποίο προέβλεπε μεταξύ άλλων: α) Υποβολή αίτησης στο υπουργείο για μεταφραστή. β) Δημιουργία τμημάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας. γ)
Πρόγραμμα ένταξης στο σχολικό περιβάλλον σε τέσσερις άξονες και συγκεκριμένα, επικοινωνία με παιδιά και γονείς, ακαδημαϊκή ένταξη, αντικειμενικότητα και ενεργός εμπλοκή των αραβόφωνων σε εκδηλώσεις του σχολείου.
Σύμφωνα με τους δυο αρμόδιους λειτουργούς, εφαρμόστηκαν τα ακόλουθα μέτρα:

1) Με τη βοήθεια της μεταφράστριας γίνονταν τακτικές συναντήσεις με αραβόφωνους μαθητές και γονείς για ενημέρωσή τους και για να μεταδοθεί το αίσθημα ασφάλειας και συνεργασίας.

2) Μεταφράστηκαν οι κανονισμοί και διάφορα έντυπα του σχολείου π.χ. άδεια εισόδου, δικαιολογητικά απουσιών κ.λπ.

3) Αυστηρή εφαρμογή των κανονισμών και ίση μεταχείριση σε όλους μέσα στον σχολικό χρόνο.

4) Πρωτόκολλο αντιμετώπισης κρίσης.

5) Διαχωρισμός προσωπικών πεποιθήσεων και αντιλήψεων από την επίσημη στάση του σχολείου. 6) Ενεργός εμπλοκή των αραβόφωνων μαθητών σε συνέδρια, εργασίες, εκδηλώσεις, έρευνες και εργαστήρια. Η μελέτη «Καλές πρακτικές για ομαλή ένταξη ομάδων αραβόφωνων μαθητών σε Λύκειο και Γυμνάσιο της Λάρνακας» παρουσιάστηκε στο Γ' κυπροελλαδικό συνέδριο Συμβουλευτικής και Επαγγελματικής Αγωγής που πραγματοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο. Εισηγητές: Ευαγόρας Παπαγιάννης καθηγητής Συμβουλευτικής και Ελένη Παπαγιάννη καθηγήτρια Συμβουλευτικής.

Αναγνώριση της κατάστασης
Οι δυο καθηγητές συμβουλευτικής έκριναν σκόπιμο, προτού προχωρήσουν στον καταρτισμό σχεδίου δράσης με τη Διεύθυνση και το διδακτικό προσωπικό των σχολείων, να αναγνωρίσουν/ αξιολογήσουν τα νέα δεδομένα που δημιουργήθηκαν με την άφιξη μεγάλου αριθμού αραβόφωνων μαθητών.

Για τα παιδιά από το Ιρακ
•Ιδιαιτερότητες και δυσκολίες των αλλόγλωσσων μαθητών από το Ιράκ.
•Δυσκολία επικοινωνίας και εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας.
•Έντονες διαφορές σε κουλτούρα, θρησκεία σε σχέση με αλλόγλωσσους μαθητές από άλλες χώρες.
•Δυσκολία προσαρμογής λόγω: α) Των κοινωνικών πιέσεων που δέχονται για τα επιδόματα, της απόρριψης, της αβεβαιότητας παραμονής τους στην Κύπρο. β) Της συναισθηματικής έντασης. γ) Της έλλειψης κινήτρων. δ) Της σύγκρουσης πολιτισμών καθώς ζουν στα δυο άκρα στην καθημερινή τους ζωή.
•Τραυματικές εμπειρίες και μετατραυματικό στρες λόγω της κατάστασης στη χώρα τους - πόλεμος, βομβαρδισμοί, διωγμός, θάνατος αγαπημένων προσώπων, εμπειρία λαθρομετανάστευσης, οργή για την τωρινή τους κατάντια.
Για γηγενείς μαθητές / καθηγητές
•Σοβαρά προβλήματα επικοινωνίας. •Δυσκολίες αντιμετώπισης της ξαφνικής εισροής μεγάλου αριθμού αραβόφωνων μαθητών. •Δυσκολία στη διαχείριση διαπολιτισμικότητας και διαφορετικότητας.
•Μικτά συναισθήματα. •Ανάγκη για ενημέρωση του τι είναι πρόσφυγας, αιτητής ασύλου, μετανάστης.
•Τάξεις με μεγάλο αριθμό αλλόγλωσσων μαθητών